Toplezers gebruikt teksten uit recente kinderboeken, zodat kinderen lezen met plezier! Begrijpend lezen LEZERS met rijke themagerichte teksten
Lezen met begrip is een vakgebied dat in de belangstelling staat, zowel bij onderzoekers als op scholen. Er is behoefte aan vernieuwing: de aandacht moet gericht worden op leesmotivatie. Kids Learning ontwikkelt daarom een nieuwe methodiek: TopLezers. Met TopLezers leren kinderen begrijpend lezen door themagerichte teksten uit kinderboeken. Recente kinderboeken, zowel verhalen, informatieve teksten als poëzie, krijgen een plaats in de klas. De kinderen duiken dieper in de tekst door gesprekken en opdrachten. Leren begrijpend lezen is een proces van samen lezen, praten, denken, delen en oefenen. Kinderen krijgen de ruimte te groeien door twee schooljaren aan dezelfde doelen te werken. Zo worden kinderen TopLezers! Thema’s en jaarplanning Er zijn tien thema’s met elk drie onderwerpen. Je werkt twee lessen van meestal 45-60 minuten aan een onderwerp. Zo is er tijd om met de kinderen in een tekst te duiken. Er is één les begrijpend lezen per week. Een thema duurt zes tot acht weken. In elk thema is er ruimte voor uitloop. Per schooljaar worden er vijf thema’s behandeld. Dit resulteert in het volgende voorbeeldschema groep 5/6: Wat is TopLezers? Structuur en organisatie Tweejarig lesprogramma TopLezers heeft voor groep 5/6 en groep 7/8 een tweejarig lesprogramma. Het lesprogramma bestaat uit tien thema’s, die over twee leerjaren worden verspreid. De volgorde waarin je de thema’s inpland kan je zelf kiezen; de methodiek heeft een concentrische opbouw. Combinatieklassen waarin niet meer dan één leerjaar niveauverschil is, kunnen gezamenlijk werken aan begrijpend lezen. Schooljaar 1 Schooljaar 2 Vakantie en verkeer Vriendschap en cultuur Huis en thuis Voeding en sport School en werk Natuur en seizoenen Vroeger en nu Mens en lichaam Beestenbende Techniek en wetenschap Voorbeeld van een thema indeling per schooljaar. Thema Voeding en sport Week 1 Week 2 Week 3 Week 4 Week 5 Week 6 Week 7en 8 Les Les 1.1 Les 1.2 Les 2.1 Les 2.2 Les 3.1 Les 3.2 Uitlooples Tijd 60 minuten 45 minuten 45 minuten 45 minuten 45 minuten 55 minuten Titel Koken voor de keizer Koken voor de keizer Ik juich voor jou Ik juich voor jou Ellie en Billy Ellie en Billy 2
Lesbeschrijving Voorbereiden van een begrijpend leesles is belangrijk, zodat je weet hoe de leesdoelen tot uiting komen in de les en hoe je de modeling- en instructiemomenten kunt vormgeven. De lesbeschrijving geeft aan welke materialen er nodig zijn voor de les en er is een korte beschrijving van de lesinhoud. Verder worden de gebruikte boeken met auteurs genoemd, de inhoudelijke leesdoelen, de leesstrategie die wordt geoefend en de verwachte moeilijke woorden. Groei in zicht Je monitort het leerproces van de kinderen door opdrachten individueel te laten maken en zelf na te kijken. Daarnaast observeer je ook tijdens de les. In methode-onafhankelijke toetsen (zoals Cito en Boom) worden verschillende type vraagstellingen gebruikt. In bijna elke les wordt één type vraag gebruikt. Hierdoor worden kinderen voorbereid zonder oefentoetsen. Doorgaande leerlijn Voor groep 4 t/m 8. Leesbevordering Het boekenpakket zorgt dat kinderen verder kunnen lezen. Samenwerkend leren Voorkennis ophalen met verschillende werkvormen. Themagericht Behandel teksten uit kinderboeken die aansluiten bij elk thema. Woordenschat Wordt geoefend met gerichte opdrachten en woordstroken. Doelgericht lesgeven Met behulp van het directe instructiemodel. Variatie in teksten Zoals gedichten, informatieteksten, verhaalteksten en doeteksten. Leesstrategieën Stuurt het denkproces en helpt betekenis te geven. Uitgangspunten Sluit aan bij TopOntdekkers kaart 1 en 8 Koken voor de keizer – Marloes Morshuis les 1 – 60 min les 2 – 45 min • Het gebruikte boek • Voorleestekst ‘Koken voor de keizer’ • Leeswerkschrift 5/6 thema 8 pag. 6 t/m 15 • Woordstroken • Verschillende kleuren markeerstiften (2 per leerling) In deze les staat een verhaaltekst centraal. De kinderen lezen een fragment waarin Mick tagliatelle met balletjes maakt voor keizer Linus I die niets lust. Zou de keizer deze maaltijd wel kunnen waarderen? In het fragment komen de zintuigen ruiken en proeven naar voren. Dit wordt gebruikt in een opdracht. In de tweede les komt ook het recept aan de orde. Koken voor de keizer – Marloes Morshuis Zelfst. naamwoorden Werkwoorden de rozemarijn verbannen de tagliatelle kruisje in tomaat kerven de streng knoflook neuriën de tijm kringelen de oregano het (rots)plateau het vergiet de snuf de neusvleugel de lakei Uitdrukkingen het water loopt hem in de mond • Je bedenkt wat jij zou doen als je Mick was. • Je gebruikt je zintuigen om het verhaal zelf te beleven. • Je leert kruiden kennen. • Je bedenkt hoe de keizer eruit ziet. • Je oefent het lezen van een recept. Zita Zeef Pablo Plaatje Voorspellen: • De leerling doet een voorspelling op basis van de titel en de voorkant van het boek. Visualiseren: • De leerling herkent woorden in de tekst die duiden op zintuigelijke beschrijvingen. • De leerling maakt gebruik van de zintuigelijke beschrijvingen uit de tekst, bij het vormen van het plaatje in zijn hoofd. Samenvatten: • De leerling kan een kopje bedenken dat past boven een alinea. Vera Verrekijker In de lesbeschrijving staan tips voor differentiatie beschreven. Differentiatie TopLezers gaat uit van convergente differentiatie: Voor alle kinderen worden dezelfde doelen nagestreefd. Zwakke lezers krijgen extra ondersteuning om alsnog het basisaanbod te behalen. De leerkracht is het rolmodel en maakt keuzes om meer of minder sturing te geven en te differentiëren waar nodig. 3
Leseffectiviteit verhogen In TopLezers wordt het directe instructiemodel gebruikt als basis voor de lessen. Dit is een bewezen aanpak om de leseffectiviteit te verhogen en te zorgen voor succeservaringen en betere leerprestaties. verbinden Ik ben Vince Vlog, ik vlog en stel mijzelf vragen met mijn telefoon. vragen stellen Ik ben Vera Verrekijker Vera Verrekijker, ik kijk in de verte om te zien wat eraan komt. voorspellen samenvatten Ik ben Daan Detective en ik zoek naar sporen met mijn zaklamp. afleiden Ik ben Zita Zeef Zita Zeef en ik gebruik de zeef om het belangrijkste vast te houden. Ik ben Kim Ketting, ik verbind de schakels van de ketting met een slot. Ik ben Pablo Plaatje, ik fotografeer met mijn fotocamera en leg vast wat er gebeurt. visualiseren De leesstrategieën Doelgericht lesgeven De leesstrategieën In TopLezers staat de tekst centraal. De leesstrategieën zijn voor kinderen een hulpmiddel om teksten goed te begrijpen. Ze sturen het denkproces tijdens het lezen en helpen betekenis te geven aan de tekst. Leesstrategieën zorgen ervoor dat de kinderen actief blijven lezen. Verantwoordelijkheid van leerkracht naar leerling Aan de hand van het GRRIM-model* schuift de verantwoordelijkheid voor het leren geleidelijk van de leerkracht naar de leerlingen. Je kunt flexibel omgaan met het terughalen en loslaten van de verantwoordelijkheid. Het GRRIM-model bestaat uit: IK-fase, WIJ- fase, JULLIE-fase en JIJ-fase. *Gradual Release Responsibility Instruction Model Voorbeeld: In deze les worden drie leesstrategieën gebruikt: voorspellen, visualiseren en samenvatten. Uitgangspunten uitgelicht Leesstrategieën uit ‘Koken voor de keizer’ Voorspellen: • De leerling doet een voorspelling op basis van de titel en de voorkant van het boek. Visualiseren: • De leerling herkent woorden in de tekst die duiden op zintuigelijke beschrijvingen. • De leerling maakt gebruik van de zintuigelijke beschrijvingen uit de tekst, bij het vormen van het plaatje in zijn hoofd. Samenvatten: • De leerling kan een kopje bedenken dat past boven een alinea. 4
Uitgangspunten van de opbouw in de leerlijn: • Van korte, eenvoudige teksten naar steeds langere, meer complexe teksten. • Van teksten over onderwerpen die aansluiten bij de leefwereld van kinderen naar onderwerpen die wat verder van de lezer afstaan. Voordat de kinderen de tekst gaan lezen wordt de achtergrondkennis geactiveerd. Daarvoor worden afwisselend zes vormen van samenwerkend leren gebruikt. Dit zorgt voor een actieve houding bij de kinderen. Hierdoor wordt kennis die zij al hebben over het onderwerp gemakkelijker en intenser opgehaald. Doorgaande leerlijnen Woordenschat Samenwerkend leren Woordenschat is een vast onderdeel van de les en bestaat uit modeling en gesprek over de moeilijke en/ of onbekende woorden die de kinderen tijdens het lezen hebben gemarkeerd. In de lesbeschrijving staan suggesties voor modeling en gesprek. TopLezers biedt woordstrookjes aan, hang deze op een vaste plek in de klas. Er zijn ook lege woordstrookjes beschikbaar. de rozemarijn de tagliatelle de streng knoflook de tijm de rozemarijn de tagliatelle de streng knoflook de tijm de rozemarijn de tagliatelle de streng knoflook de tijm De vormen van samenwerkend leren: • Denken – delen – uitwisselen • Wandel – wissel uit • TopLijstje • Interviews • Woordweb • Placemat • Het proces van sturing en modeling naar zelfstandig betekenis verlenen aan teksten. • Een opbouw in zes bewezen leesstrategieën. • Bij elke les kijk je samen met de kinderen welke leeshouding nodig is. Globaal lezen Als ik een indruk wil krijgen van de tekst. Groep 5 tot en met 8 Studerend lezen Als ik wil onthouden waar de tekst over gaat. Groep 5 tot en met 8 Precies lezen Als ik de tekst goed wil begrijpen. Groep 5 tot en met 8 Kritisch lezen Als ik een mening over de tekst wil vormen. Groep 7 en 8 Lezen met plezier Als ik ontspannen wil lezen. Groep 5 tot en met 8 Zoekend lezen Als ik informatie of een woord zoek. Groep 5 tot en met 8 5
TopLezers - Leeswerkschrift Elk thema bevat een eigen leeswerkschrift. In het leeswerkschrift staan de teksten en illustraties uit de kinderboeken en de opdrachten. In het leeswerkschrift kunnen kinderen markeren en werken. Begrijpend lezen is ‘doen’! TopLezers - Digitale software Met behulp van de digitale software word je door de les heen geleid, de volgorde van de lesbeschrijving wordt hierbij aangehouden. Op deze manier kun je de teksten op het bord laten zien, samen moeilijke woorden markeren en de opdrachten uitleggen. Deze digibord les bestaat uit 15 slides. De slides leiden je door de les heen. TopLezers - Handleiding Bij TopLezers ontvang je een uitgebreide handleiding, waarin je alles kan lezen over de inhoud, didactiek, structuur en organisatie en de materialen. Materiaal bij TopLezers Met deze tools kun je schrijven, typen én teksten markeren. Met een dubbelklik kan je makkelijk in- en uitzoomen. In de toolbar rechtsonderin kun je een timer en stoplicht toevoegen. 3 Inhoud 1. Inleiding 1.1 Begrijpend lezen 6 1.2 Voorwaarden voor leesbegrip 6 1.3 Dekkend aanbod 7 2. Inhoud en didactiek 2.1 Leesbevordering 9 2.2 Didactische aanpakken 9 2.3 De rol van de leerkracht 11 2.4 Teksten 11 2.5 Doorgaande leerlijnen 12 2.6 Leesstrategieën 13 2.7 Leeshoudingen 17 2.8 Themagericht 18 2.9 Woordenschat 18 2.10 Samenwerkend leren 21 3. Structuur en organisatie 3.1 Tweejarig lesprogramma 25 3.2 Themaplanning 25 3.3 Lesbeschrijving 26 3.4 Monitoring 30 3.5 Differentiatie 30 4. Materialen 4.1 Leeswerkschrift 33 4.2 Opzoekboekje 34 4.3 Portal van Onlineklas 35 4.4 Digibord software 36 4.5 Poster 37 4.6 Boekenpakket 37 5. Literatuurlijst 5.1 Literatuur 38 Met TopLezers leren kinderen begrijpend lezen met plezier! TopLezers © 2022 Kids Learning - Onlineklas Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opname, internet, of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Het kopiëren van delen ten behoeve van het gebruik van Kids Learning door docenten is beperkt toegestaan. Ondanks alle aan de samenstelling van de tekst bestede zorg, kan noch de redactie nog de uitgever aansprakelijkheid aanvaarden voor eventuele schade, die zou kunnen voortvloeien uit enige fout, die in de uitgave en/of in de software kunnen voorkomen. 1 Demo handleiding Begrijpend lezen met rijke thematische teksten LEZERS Demo handleiding • Groep 5/6 en 7/8 Handleiding Handleiding 6
TopLezers - Boekenpakket Maak een boekenhoek in de klas, zodat de kinderen enthousiast worden om het te gaan lezen. Dat kun je doen door een stukje voor te lezen in de klas en te vragen wie het boek wil lezen. De teksten uit recente kinderboeken zijn met zorg geselecteerd: boeken uit series, boeken van bekende schrijvers en soms met een literair randje. TopLezers - Poster met leesstrategieën De zes karakters van de leesstrategieën zijn verzameld op een poster die je in de klas kunt hangen. Zij helpen de kinderen door de les heen. Bijvoorbeeld Vince Vlog, hij helpt je met het stellen van goede vragen. TopLezers - Opzoekboekje Voor groep 5/6 en voor groep 7/8 is er een opzoekboekje. Hierin kunnen de kinderen snel en overzichtelijk de leeshoudingen, de leesstrategieën en de signaalwoorden opzoeken. De leesstrategieën verbinden Ik ben Vince Vlog, ik vlog en stel mijzelf vragen met mijn telefoon. vragen stellen Ik ben Vera Verrekijker Vera Verrekijker, ik kijk in de verte om te zien wat eraan komt. voorspellen samenvatten Ik ben Daan Detective en ik zoek naar sporen met mijn zaklamp. afleiden Ik ben Zita Zeef Zita Zeef en ik gebruik de zeef om het belangrijkste vast te houden. Ik ben Kim Ketting, ik verbind de schakels van de ketting met een slot. Ik ben Pablo Plaatje, ik fotografeer met mijn fotocamera en leg vast wat er gebeurt. visualiseren LEZERS 7
Uitgeverij Kids Learning | Grotestraat 126 | 7471 BS Goor | Tel: 0546 55 65 05 | Mail: info@kidslearning.nl | www.kids-learning.info Kinderen lezen met plezier Recente kinderboeken Inclusief woordenschat Sluit aan op de nieuwste wetenschappelijke inzichten Sluit aan bij de thema’s van TopOntdekkers Gebaseerd op het directe instructiemodel Vraag een gratis proefles aan en probeer een thema uit in de klas! Daarom TopLezers Snel aan de slag met TopLezers? Vraag een gratis proefles aan! Liever een presentatie op school? Neem contact op met onze klantenservice: tel: 0546 55 65 05 of mail naar info@kidslearning.nl. Scan de QR code voor meer informatie en een demo aanvraag. Nieuwsgierig geworden?
RkJQdWJsaXNoZXIy MjcxMDk=